Bazı dernekler gelir elde etmek için iktisadi işletmeler kurmak durumundadır. İktisadi işletme kurmak zorunlu değildir. Bir dernek, ancak tüzüğünde ticari faaliyet yapılacağına dair maddeye yer vermişse iktisadi işletme kurma yetkisine sahip olabilir.
Derneklerin peyderpey düzenledikleri etkinlik ve organizasyonlardan (kermes veya konser gibi) gelecek gelir için iktisadi işletme kurması gerekmez. İktisadi işletmeler sürekli bir kazanç sağlamak üzerine kurulur. Örneğin bir dernek yemek-gıda satarak gelir elde etmeyi hedefliyorsa bir lokanta ya da market açabilir. Ve işte bu, iktisadi işletmeye girer.
İktisadi bir işletme kurmak için öncelikle yönetim kurulu toplanarak konuyla ilgili karar almalı, sonrasındaysa bu karar noterde onaylatılmalıdır. Bu karar alınırken tüzükte ticari faaliyet yapılması hususunda bir madde olmasına özellikle dikkat edilir.
Kararın ardından yetkili müdür ya da yönetici olarak atanan kişiler tarafından MERSİS kaydı yaptırılır. Tescil kaydı için sanayi ve ticaret odasına gidilirken şu belgelerin hazırda bulunması gerekir:
- 1- Noter Onaylı Dernek Tüzüğü Aslı
- 2- Kaymakamlık, Valilik veya Sivil Toplum İl Müdürlüğü’nden Alınacak, Derneğin Kuruluşunu ve Faaliyette Olduğunu Gösterir Belge
- 3- Yönetim Kurulunun "İktisadi İşletme Kurmak" Üzerine Aldığı Karar
- 4- İktisadi İşletme Açılış Kararını Veren Yönetim Kurulu Üyesi veya Üyelerinin Görev Sürelerinin Dolmadığını ya da Bitmeye Yakın Olmadığını Belirten, Noterden Onaylı ve Son Seçime Ait Genel Kurul Kararı
- 5- İşletmeyi Temsil ve Yetkiye Sahip Kişilerin Noterden Onaylı İmza Beyannameleri, İkamet Adresini Belirtir Belge ve Kimlik Fotokopisi
- 6- Oda Kaydı İçin Beyanname
- 7- Dernek İktisadi İşletmesinin Potansiyel Vergi Numarasını Gösterir Vergi Dairesi görüntüleme Belgesi
- 8- İktisadi İşletmeden Sorumlu Olacak Olan Yetkili ya da Müdürün Fotoğrafları
Duruma göre bazı ticari sicil müdürlükleri ilave evraklar da isteyebilir. Bunları takiben ticari sicil müdürlüğü 15 gün içinde, işletmenin bağlı olacağı vergi dairesine açılış bildiriminde bulunur. Oda kayıt belgesi de alındıktan sonra NACE kodunda yer bulan faaliyetlere yönelik vergi mükellefiyeti başlatabilir. Bu süreç dernek muhasebesi konusunda bilgi gerektirdiğinden dolayı işlerin yürütülmesi tarafımızca yapılır.
Bunlar dışında ticari faaliyet yürüten her işletme nasıl belediyeden ruhsat almak zorundaysa, derneklerin kurduğu iktisadi işletmeler de aynı şekilde bu zorunluluğa tabidir.
İktisadi işletmeler, ticari bir kimlik kazandığı için ödemesi gereken vergi ve ücretler de vardır: Aylık olarak katma değer vergisi beyannamelere ait olan damga vergisi, üç ayda bir geçici vergi, stopaj, üç ayda bir muhtasar vergi, yıllık kurumlar vergisi, yıllık defter tasdik ücreti ve aylık muhasebe ücreti gibi.